آشنايي با ويستا )4(
در اينجا، چند گجيت سودمند و جالب را معرفي خواهيم كرد. برنامه هاي اينترنتي (Online) را در پايگاه وب Windows Live Gallery متعلق به مايكروسافت به نشاني زير مي توانيد بياييد:
Gallery.live.com
App Launcher- (Online: Tools And Utilities). يك نوار ميانبر سودمند است. اين گجيت به طور پيش فرض، آيكنهاي My Computer, Control Panel, Internet Explorer و Recycle Bin را نمايش مي دهد. آيكن هر پوشه يا برنامه ديگري بر روي كامپيوتر خود را نيز مي توانيد در آن جاي دهيد. يك لينك به فهرست Favorites برنامه مرورگر را نيز مي توانيد در آن اضافه كنيد.
- (vista) CPU Meter. با اين گجيت كوچك مي توانيد ميزان مصرف حافظه و پردازنده كامپيوتر خود را رديابي كنيد. اين گجيت وقتي سودمند است كه بخواهيد بدانيد كدام برنامه كامپيوتر شما را آهسته مي كنند.
- Desktop wallpaper (online: Miscellaneous). اين گجيت براساس تصاوير روي ديسك سخت كامپيوترتان يك نمايش اسلايدي كوچك در Sidebar درست مي كند. فركانس تغيير كاغذ ديواري را (بر حسب ثانيه، دقيقه، يا ساعت) مي توانيد تغيير بدهيد.
- (vista) Feed Headlines. پايگاههاي وب خبري را زياد بررسي مي كنيد، عاشق Feed Headlines خواهيد شد. تا 100 عنوان خبري را روزآمد مي كند. وقتي روي يك عنوان كليك كنيد، عكس و خلاصه اي از مقاله مربوط به آن خبر را به نمايش در مي آورد.
- Google/eBay/Amazon Searcher (Online: Tools And Utilities). گجيت Searcher يك طرح بسيار ساده، اما كارآمد دارد: به شما امكان مي دهد يكي از سه پايگاه پرطرفدار را بلافاصله جستجو كنيد: گوگل، اي بي، و آمازون.
- (vista) Slide Show. اگر شما هم مانند ما باشيد، ديسك سخت تان حاوي هزاران عكس ديجيتال قديمي خانوادگي و مناظر مختلف است. وارد گجيت Slide Show شويد، كه عكسها را از پوشه هاي عكس بيرون مي كشد و به شما امكان مي دهد عكسهاي فراموش شده خود را ببينيد.
Slide Show به طور پيش فرض عكسهاي واقع در پوشه Sample Pictures ويستا را نمايش مي دهد، اما به آساني مي توانيد اين وضعيت را عوض كنيد. منوي Settings اين گجيت را باز كنيد و Pictures را از فهرست پايان آمدني Folder انتخاب كنيد. اگر عكسهاي خود را در جايي ديگر از ديسك سخت ذخيره مي كنيد، روي آيكن Browse كليك كنيد. مربع كنار Include Subfolders را تيك دار كنيد تا اطمينان يابيد كه Slid show به همه عكسهاي شما دسترسي خواهيد يافت.
وقتي Slide Show كار مي كند، مكان نماي موش را مي توانيد به پايين پنجره Slide Show ببريد تا چند دكمه كنترلي به نمايش در بيايد، شامل كنترلهايي براي ايجاد مكث، بازگشت به عكس قبلي يا رفتن به عكس بعدي.
- Weather Bug (online: New And Feeds) . يك گجيت براي اطلاعات هواشناسي.
خودتان گجيت بسازيد
اگر يك گجيت كامل به ذهنتان رسيده است، دليلي ندارد كه آن را نسازيد و با بقيه انجمن گجيت دوستان از آن بهره نگيريد. مايكروسافت اطلاعات فراواني را براي كساني فراهم كرده است كه مي خواهند براي خودشان گجيت بسازند. براي يادگيري روشهاي ساخت گجيت به پايگاه وب زير سر بزنيد:
Vista.gallery.microsoft.com
روي Developer Center كليك كنيد، و سپس روي Windows Vista Sidebar Gadgets كليك كنيد. مقالاتي درباره نحوه ساخت گجيت خواهيد يافت.
بازشناسي گفتار
موثرترين ارتقا از ويندوز اكس پي به ويستا از لحاظ امكانات دستيابي پذيري در حوزه بازشناسي گفتار است. ويندوز اكس پي حاوي يك موتور بازشناسي گفتار توكار نبود، و براي اين كه بتوان از فناوري بازشناسي گفتار در ويندوز اكس پي بهره گرفت، بايد سه چيز را نصب و پيكربندي كنيد: Service Pack 1 يا ما بعد آن، Microsoft Speech Recognition Engine، و يك برنامه كاربردي براي پذيرش ورودي گفتاري كاربر (مانند برنامه Outlook يا Notepad).
پيش از آن كه بتوانيد از برنامه Windows Speech Recognition بهره بگيريد كه يك برنامه داخلي ويستا است، بايد سخت افزار مناسب را داشته باشيد. يك ميكروفون با كيفيت بالا ضروري است، زيرا اگر ميكروفون در جداسازي صداي شما مشكل داشته باشد و نتواند صداهاي اضافي را حذف كند، اين نرم افزار درست كار نخواهد كرد. مايكروسافت توصيه مي كند كه از يك هدست ميكروفون دار استفاده كنيد، چون به طور كلي، ميكروفونهاي هدستها در گرفتن صرف صداي كاربر و فقط صداي خود او عالي عمل مي كنند.
در منوي Start، گزينه هاي All Programs, Accessories, Ease Of Access و Windows Speech Recognition را انتخاب كنيد. برنامه هدايت كننده شما را در برپاسازي كامپيوتر براي شناسايي صداي تان هدايت خواهد كرد. با برپاسازي پايه، مانند بررسي ولوم ميكروفن و چاپ فرمانهاي صوتي متداول، عمليات را آغاز ميكنند، و سپس يك خودآموز بازشناسي گفتار را براي شما به اجرا در مي آورد. اين خودآموز، طرز كار برنامه، و آنچه را كه به هنگام اجراي برنامه به نمايش در مي آيد به شما مي گويد، و فرمانهاي بنيادي را به شما آموزش مي دهد، همزمان خودش بازشناسي صداي شما را ياد مي گيرد.
پس از آن كه برنامه را پيكربندي كرديد، احتمالا به اين نتيجه خواهيد رسيد كه لازم است چند ساعتي را براي بازشناسي صداي خودتان به برنامه آموزش بدهيد. بسياري از كاربران اين زحمت چند ساعته را دردسر مي دانند و از خير استفاده از اين برنامه مي گذرند. حتي مايكروسافت هم اين موضوع را تاييد كرده است.
اما اگر وقت بگذاريد، ممكن است آن را يك برنامه سودمند بيابيد. حتي تنظيمهاي اين برنامه را مي توانيد براي شخص خودتان بهينه كنيد. Ease Of Access Center را از طريق Control Panel باز كنيد و Speech Recognition Options را انتخاب كنيد يك بار ديگر با خود آموز بازشناسي گفتار مي توانيد كار كنيد، و فرمانهاي پر استفاده را مي توانيد در Speech Recognition Card چاپ كنيد. افزون بر اين، توصيه اكيد مي كنيم كه روي لينك زير كليك كنيد:
Train Your Computer To Better Understand You
اين خصوصيت، امكان نمايش يك سطر از متن در هر زمان را براي شما فراهم مي سازد، و در زماني كه آن را براي كامپيوتر مي خوانيد (طبيعي طبيعي، تا جاي ممكن!)، اين موتور، بازشناسي صداي شما را ياد مي گيرد.
نرم افزار بازشناسي گفتار را براي كاربران ديگر نيز مي توانيد تنظيم كنيد. اگر از كامپيوتر خود به طور مشترك با چند نفر ديگر استفاده مي كنيد، هر كاربر مي تواند يك پروفايل (Profile) براي خودش بسازد. اگر كامپيوترتان را در محيطهاي مختلفي به كار مي گيريد، چند پروفايل مختلف نيز مي توانيد براي خودتان درست كنيد- به عنوان مثال، براي وضعيتي كه پيوسته از نوت بوك خود در يك اتاق ساكت و يك كافي شاپ شلوع بهره مي گيريد. پروفايلها و امكانات ديگر را در پنجره Advanced Speech Options مي توانيد بياييد. Ease Of Access Center را از طريق Control Panel باز كنيد، Speech Recognition Options را انتخاب كنيد، و Advanced Speech Options را در بخش سمت چپ انتخاب كنيد.
راه اندازي و خاموش سازي ويستا
حالتهاي خواب ويستا
اگر اولين بار كه روي دكمه جديد Power ويستا كليك مي كنيد انتظار داريد كه كامپيوتر خاموش شود، تعجب خواهيد كرد. مايكروسافت در ويستا چندين تغيير اساسي در روال راه اندازي و خاموش سازي به وجود آورده است، شامل يك دكمه Power نوسازي شده كه به طور پيش فرض كامپيوتر را خاموش نمي كند.
همان گونه كه چهره منوهاي Power Options در Control Panel تغيير كرده است، ناحيه خاموش سازي در منوي Start ويستا نيز يك چهره كاملا جديد دارد. امكانات راه اندازي و خاموش سازي اصلاح شده ويستا در مقايسه با امكانات راه اندازي و خاموش سازي ويندوز اكس پي بسيار بهتر شده است، اما ممكن است كاربراني را كه تصور مي كنند فقط گرافيك سيستم عامل جديد تغيير كرده است، گيج كند. ويژگيهاي جديد را در اين مقاله شرح خواهيم داد و به شما خواهيم گفت كه چگونه از اين امكانات براي حفاظت از برنامه هاي خود بهره بگيريد و مصرف برق را مديريت كنيد.
خواب كوتاه، خواب بلند
مايكروسافت در ويستا خصوصيت Standby را اصلاح كرده است و آن را Sleep ناميده است. وقتي روي دكمه Power (اگر در حالت Sleep باشد) در منوي Start كليك كنيد، كامپيوتر شما همه برنامه هاي باز (مانند برنامه مرورگر وب، برنامه هاي آفيس، يا برنامه پخش چند رسانه اي) را در RAM كامپيوتر ذخيره مي كند؛ سپس، ارسال تصوير به مانيتور را متوقف مي كند و كامپيوتر شما را به حالت كم مصرف مي برد. با حركت دادن موش خود يا زدن يك كليد در صفحه كليد به سرعت مي توانيد كامپيوتر خود را از اين خواب بيدار كنيد. اگر بارها در روز كامپيوترتان را خاموش و روشن مي كنيد، اين روش براي شما عالي عمل خواهد كرد. Sleep جديد بسياري از خصوصيات Standby ويندوز اكس پي را دارد، در حقيقت، همان كد ACPI S3 را دارد، اما به امكانات جديدتر خود مي بالد، كه به واسطه آنها بيدار شدن كامپيوتر از حالت Sleep در ويستا بسيار سريعتر از بيدار شدن كامپيوتر از حالت Standby در ويندوز اكس پي روي مي دهد. ويستا حدودا در عرض 2 ثانيه از خواب بيدار مي شود؛ بيدار شدن ويندوز اكس پي تقريبا 5 ثانيه يا بيشتر طول مي كشيد.
از سوي ديگر، خواب بلند يا hibernate، برنامه هاي باز را در ديسك سخت كامپيوتر ذخيره مي كند و سپس كامپيوتر را خاموش مي كند. وقتي بعدا كامپيوتر را روشن كنيد. ويندوز را بار مي كند و برنامه هاي باز شما را درست همان گونه به نمايش در مي آورد كه در لحظه اجراي عمليات Hibernate در حال نمايش بودند. يك كامپيوتر به حالت hibernate رفته در عرض حدود 30 ثانيه بيدار مي شود.
ويستا همچنين Hybrid Sleep را معرفي كرده است، كه يك حالت بقاي جديد است. كه بر روي بعضي از كامپيوترهاي جديد به ويژه نوبت بوكها ديده مي شود. وقتي كامپيوتر شما به حالت Hybrid Sleep برود، برنامه هاي باز شما را هم در حافظه سيستم و هم در ديسك سخت ذخيره مي كند، اما در حالت Sleep باقي مي ماند تا يك بيدار شدن سريع را تضمين كند. در اين مدت، اگر باتري نوت بوك شما ضعيف شود، يا اگر برق كامپيوتر روميزي قطع شود، برنامه هاي باز شما همچنان باز مي مانند. وقتي سيستم را به يك منبع برق وصل كنيد و دوباره برق را به آن برسانيد، كامپيوتر همان گونه پاسخ خواهد داد كه گويي از حالت Hibernate بيدار شده است.
دكمه هاي Power در منوي Start
منوي Start ويستا در مقايسه با اين منو در ويندوز اكس پي شاهد اصلاحات فراواني بوده است. تعداد زيادي لينك (link) جديدي دارد، مسيرهاي پوشه ها را به گونه اي متفاوت نشان مي دهد، و يك نوار Start Search جديد دارد. منوي Start ويندوز اكس پي يك دكمه Start و يك دكمه Log off داشت؛ منوي Start ويستا حاوي دكمه هاي Power، lock، و Lock Menu است. براي پيدا كردن آن دكمه Log Off در ويستا لازم است كه Lock Menu را باز كنيد.
Power، دكمه Power در ويستا در مقايسه با دكمه Power ويندوز اكس پي كاملا متفاوت عمل مي كند. برخلاف دكمه Power ويندوز اكس پي كه صرفا يك منو از گزينه هاي Shut Down را به نمايش در مي آورد، دكمه Power ويستا يكي از سه عمل زير را بسته به پيكربندي خود انجام مي دهد: Sleep, Shut Down ، يا تكليف ويژه اي كه وصله هاي روزآمدسازي ويندوز را پيش از خاموش سازي كامپيوتر نصب مي كند.
كاري را كه دكمه Power ويستا انجام خواهد داد با آيكن آن مي توانيد تعيين كنيد. اگر نگاهي دقيق به دكمه Power ويستا بيندازيد، متوجه خواهيد شد كه شكل آيكن آن با شكل آيكني كه در دكمه Power ويندوز اكس پي جاي دارد فرق مي كند (كه يك خط كوچك عمودي در داخل يك دايره است). در مقابل، خط ايستاده در آيكن دكمه Power ويندوز اكس پي جاي دارد فرق مي كند (كه يك خط كوچك عمودي در داخل يك دايره است). در مقابل، خط ايستاده در آيكن دكمه Power جديد، دايره را قطع مي كند. اختلاف بين آيكنها اندك است، اما مهم است. آِيكن دكمه Power ويندوز اكس پي نماينده عمل Shut Down است، در حالي كه دكمه Power ويستا به طور پيش فرض، آيكن Sheep را نمايش مي دهد. بله مايكروسافت كاربران را تشويق مي كند كه به جاي استفاده از عمل استاندارد خاموش سازي از حالت صرفه جويي در مصرف انرژي Sleep بهره بگيرند.
در پاره اي از موارد،Windows Update به طور خودكار، آيكن دكمه Power را به يك آيكن سوم تغيير مي دهد: تركيبي از آيكن Shut Down و آيكنهاي Windows Security Center. اين آيكن نماينده عمل Shut Down ويژه است.
Lock. اگر از خصوصيت قفل كردن (lock) ويندوز اكس پي استفاده مي كنيد، مي دانيد كه اين وسيله امنيتي چقدر سودمند است. در ويندوز اكس پي، دكمه Lock Computer در Task Manager، كل عضوهاي دسك تاپ را به جز كاغذ ديواري پنهان مي كند و دسك تاپ را فقط وقتي بازمي گرداند كه كلمه عبور درست را وارد كنيد. در مواقعي كه از كامپيوتر خود دور مي شويد، براي جلوگيري از ديدن اطلاعات كامپيوتر خود توسط غريبه ها از اين خصوصيت مي توانيد بهره بگيريد.
دكمه Lock ويستا، كه در سمت راست دكمه Power قرار دارد، بسيار شبيه به آن كار مي كند. وقتي روي دكمه Lock كليك كنيد، يك كاغذ ديواري (نه لزوما كاغذ ديواري پيش فرض)، دسك تاپ شما را فرا مي گيرد و عكس حساب شما ظاهر مي شود. فقط وقتي مي توانيد به دسك تاپ خود برسيد كه كلمه عبور درست را تايپ كنيد (يا اگر كلمه عبور نداريد، روي عكس حساب خود كليك كنيد).
صفحه Lock همچنين حاوي دكمه Switch User است كه به كاربران ديگر امكان مي دهد كه به حسابهاي خودشان دسترسي پيدا كنند. حساب شما تا زماني كه به حساب خود باز گرديد و كلمه عبور درست را تايپ كنيد قفل مي ماند.
Lock Menu. دكمه Lock Menu در سمت راست دكمه Lock جاي دارد. وقتي روي اين دكمه كليك كنيد، فهرستي از همه عمليات مرتبط با دكمه Power را خواهيد ديد، شامل log Off, Switch Users و Restart، همچنين موارد Hibernate, Sleep و Shut Down، را نيز خواهيد يافت. با اين همه، اگر دكمه Power را براي Hybrid Sleep پيكربندي كرده باشيد، گزينه Hibernate در اين منو ظاهر نخواهد شد.
فوت و فنها در تنظيمهاي Shutdown
دكمه Power در منوي Shut و دكمه برق كامپيوتر (دكمه فيزيكي واقع در جلوي جعبه كامپيوتر) را مي توانيد براي اجراي يكي از چند شيوه بقا پيكربندي كنيد.
Control Panel را باز كنيد، روي System Maintenance كليك كنيد. آنگاه، روي لينك Change Plan Settings تحت طرح برقي خود كليك كنيد.
و در پي آن، روي Change Advanced Power Settings كليك كنيد. وقتي پنجره Power Options ظاهر شد، روي علامت مثبت (+) كنار Power Buttons And Lid كليك كنيد.
پس از اين نقطه، Power Button Action و Start Menu Power Button را در ميان ساير امكانات خواهيد ديد. از منوهاي پايين – آمدني براي انتخاب گزينه هايي چون Sht Down, Sleep, Hibernate يا Do Nothing بهره بگيريد. اگر كامپيوتر شما Hybrid Sleep را پشتيباني كند، اين گزينه را در اينجا خواهيد ديد. هرگاه يك گزينه را براي دكمه Power منوي Start انتخاب كنيد، خواهيد ديد كه آيكن آن گزينه در دكمه Power ظاهر مي شود.
پنجره Power Options همچنين به شما امكان مي دهد كه سيستم را طوري پيكربندي كنيد كه پس از يك دوره زماني عدم فعاليت به طور خودكار حالتهاي Sleep يا Hibernate را به اجرا درآورد. گزينه Sleep را براي پيكربندي اين حالتها باز كنيد. اگر بخواهيد كه هرگاه كه كامپيوتر از يك حالت خواب بيدار مي شود يك كلمه عبور طلب كند، گزينه Additional Settings را باز كنيد.
آناتومي بخش خاموش سازي
مايكروسافت در ويندوز ويستا، منوي Start را نوسازي كرده است كه شامل دكمه Power واقع در آن و دكمه هاي مرتبط با آن نيز مي شود. آرايش جديد به شما كمك مي كند كه كامپيوتر را سريعتر خاموش كنيد (يا آن را سريعتر به حالت خواب ببريد)، و يك دكمه جديد را فراهم مي كند كه به شما كمك مي كند كه به هنگام دور شدن از كامپيوتر خود به سرعت كامپيوتر را به حالت قفل ببريد.
دكمه هاي Power را بشناسيد
ويستا براي مشخص كردن كارهايي كه دكمه Power، بعد از كليك شدن، انجام خواهد داد از آيكنهاي مختلفي بهره مي گيرد. اين آيكنها به ترتيب از چپ به راست نماينده كارهاي زير هستند: حالت Sleep، Shut Down، و يك حالت Shut Down ويژه كه پيش از خاموش كردن كامپيوتر، وصله روزآمد ساز ويندوز را نصب مي كند.
دكمه Power منوي Start، كامپيوتر شما را به طور پيش فرض به حالت خواب مي برد، اما اين دكمه را از طريق منوي Power Options در Control Panel مي توانيد طوري اصلاح كنيد كه كامپيوتر را خاموش كند. وقتي ويندوز وصله هاي روآمد كننده را دريافت كرده باشد، دكمه Power به طور خودكار به حالت Shut Down ويژه مي رود.
Hot Start ويندوز
سناريوي زير را در نظر بگيريد: در سالن انتظار فرودگاه وقت خود را با گشت زني در اينترنت گذرانده ايد، و پيش از ترك سالن و رفتن به سوي هواپيما، نوت بوك خود را خاموش كرده ايد. حال كه هواپيما به ارتفاع مطمئني رسيده است، آماده روشن كردن نوت بوك خود و تماشاي يك فيلم ذخيره شده بر روي ديسك سخت آن شده ايد.
اگر نوت بوكي داشته باشيد كه ويندوز اكس پي را اجرا مي كند، لازم است ابتدا آن را روشن كنيد، منتظر بمانيد تا ويندوز بار شود، و سپس برنامه پخش چند رسانه اي خود را به اجرا درآوريد. اين عمليات ممكن است چند دقيقه طول بكشد. اما اگر يك نوت بوك مبتني بر ويندوز ويستا داشته باشيد كه حاوي يك دكمه توكار Windows Hot Start است، كافي است اين دكمه را بزنيد. در عرض چند ثانيه (و پيش از آن كه ويندوز به طور كامل بار شود)، برنامه پخش چند رسانه اي شما ظاهر خواهد شد، و مي توانيد يك DVD تماشا كنيد، يا به موسيقي ديجيتال ذخيره شده بر روي ديسك سخت گوش بدهيد.
Windows Hot Start يك خصوصيت جديد ويندوز ويستاست كه به سازندگان نوت بوك امكان مي دهد دكمه هاي اجراي سريع برنامه هاي ويژه را در نوت بوكها و كامپيوترهاي روميزي اضافه كنند. با Hot Start، مستقيما مي توانيد وارد يك برنامه ويژه شويد، چه كامپيوتر خاموش باشد، چه در حالتهاي Hibernate يا Sleep باشد.
سازندگان كامپيوتر مي توانند بسياري از برنامه ها را با Hot Start مجتمع كنند، اما دكمه Hot Start براي پخش رسانه ها احتمالا طرفداران بي شماري خواهد داشت. شركت Gateway در سال جاري نوت بوكي عرضه خواهد كرد كه يك دكمه Hot Start پخش رسانه ها دارد.
ويستا و سخت افزار
هر چه بيشتر درباره ويستا ياد بگيريم، بيشتر به اين نتيجه مي رسيم كه بايد يك كامپيوتر جديد بخريم، اما اگر كامپيوتر خود را در دو سال اخير خريده ايد، دست نگه داريد، به احتمال زياد مي تواند با ويستا كار كند. حتي كامپيوتري كه در سه يا چهار سال اخير خريده شده است نيز مي تواند با كمي ارتقا با ويستا كنار بيايد- معمولا با ارتقاي حافظه و ديسك سخت، كه هر دو در چند سال اخير بسيار ارزان شده اند. اقتصاد سخت افزار كامپيوتر به كاربر مربوط است، اگر بخواهد كه از امكانات كامل ويستا و از لايه گرافيكي جديد آن و بسياري از امكانات ديگر آن استفاده كند، بايد از جديدترين سخت افزار بهره بگيرد.
ويستا چه مي خواهد و چرا مي خواهد؟
از پايه ها آغاز مي كنيم. پيش نيازهاي سخت افزاري ويستا براساس اطلاعيه هاي مايكروسافت چه چيزهايي هستند؟ در سند «Get Ready» مايكروسافت، دو دسته سخت افزار سازگار با ويستا معرفي شده است: Vista Capable و Vista Premium Ready. سخت افزار با برچسب اولي، ويستا را اجرا خواهد كرد، اما نه هميشه و نه با تمام امكانات. سخت افزار توصيف شده با برچسب دوم مي تواند با اكثر امكانات ويستا، شامل Aero Glass UI كار كند.
Windowsvista/getready/capable.mspx
براي اين كه كامپيوتر شما Vista Capable باشد، لازم است كه دست كم يك پردازنده 800 مگاهرتزي، 512 مگابايت حافظه شيستم، يك GPU با توانمندي DirectX9، و 20 گيگابايت فضاي ذخيره حاوي 15 گيگابايت فضاي آزاد داشته باشد. براي اين كه يك سيستم با Vista Premium Ready سازگار باشد، سخت افزار حداقل به قرار زير است: يك پردازنده يك گيگاهرتزي (چه 32 بيتي، چه 64 بيتي)؛ يك گيگابايت حافظه سيستمي؛ يك كارت گرافيك DX9 با 128 مگابايت حافظه توكار و يك دستگاه ران WDDM پشتيباني كننده از Pixel Shader 2.0، و 32 بيت براي هر پيكسل؛ يك ديسك سخت 40 گيگابايتي با 15 گيگابايت فضاي آزاد؛ يك ديسكران دي وي دي؛ و دسترسي به اينترنت (از لحاظ فني، دسترسي تلفني كار خواهد كرد؛ مايكروسافت به نحوه دسترسي اينترنت اهميتي نداده است). مايكروسافت اين دو مجموعه از پيش نيازها را ارائه كرده است تا كاربران درباره حداقل مطلق پيش نيازها براي اجراي ويستا و اجراي روان ويستا اطلاعاتي داشته باشند. ما هر دو مجموعه را بررسي خواهيم كرد.
حافظه
هيچ يك از پيش نيازهاي ويستا به اندازه نيازهاي حافظه بحث به پا نكرده است. ويستا براي نصب، حداقل به 512 مگابايت حافظه نياز دارد، كه همين مقدار هم بسياري از كاربران را ناخرسند مي كند. گفتيم براي نصب، نه براي اجرا. وقتي اولين بار نصب كننده ويستا را به اجرا درآوريد، حافظه موجود را بررسي مي كند و اگر كمتر از 512 مگابايت را تشخيص بدهد، نصب را متوقف مي كند. و همچنان كه پيشتر گفتيم، براي بهترين نتيجه دست كم بهب يك گيگابايت حافظه نياز داريد.
اما چرا ويستا چنين تشنه حافظه است؟ وقتي ويندوز اكس پي با 256 مگابايت يا 128 مگابايت حافظه به خوبي كار مي كند، مگر اختلاف ويستا با ويندوز اكس پي چقدر است كه دست كم به دو برابر (يا بيشتر) به حافظه نياز دارد؟ واضح است كه تعداد برنامه هايي كه پشت صحنه ويستا كار مي كنند بسيار بيشتر است- مثلا Windows Defender و Windows Firewall دو نمونه هستند. هر چند، علتهاي ديگري نيز وجود دارد.
پيش نياز مقدار حافظه فقط به دليل تقاضاي سيستم عامل نيست، بلكه به نيازهاي برنامه هاي كاربردي اي كه روي آن سيستم عامل اجرا مي شوند نيز اشاره دارد. هر يك از كاربران به طور ميانگين با چندين برنامه كاربردي سر و كار دارند و در بسياري از مواقع آنها را به طور همزمان به اجرا در مي آورند.
به دليل كنجكاوي، ويستا را بر روي يك كامپيوتر حاوي 512 مگابايت حافظه نصب كرديم، سپس 256 مگابايت حافظه را از سيستم بيرون آورديم، و كامپيوتر را باز راه اندازي كرديم. ويستا بوت كرد و اجرا شد، اما آهسته تر. برنامه هاي كاربردي نيز كار كردند. هر چند، خيلي خوب كار نكردند.
يك پاسخ مهم ديگر در يك زير مجموعه مديريت حافظه به نام Super Fetch نهفته است. ويستا از حافظه سيستم براي نهانگاه سازي (cache) افراطي برنامه هاي كاربردي پر استفاده بهره مي گيرد تا وقتي به آنها نياز داريد سريعتر به اجرا دربيايند. هر چه حافظه فيزيكي بيشتري داشته باشيد، Super Fetch برنامه هاي بيشتري را مي تواند در نهانگاه قرار بدهد و آنها را فورا حاضر كند. (Super Fetch، اين كار را تا جاي ممكن در زمينه انجام مي دهد، و بسياري از برنامه هاي پر استفاده در زمان بوت بار مي شوند.)
اگر قصد داريد كه يك كامپيوتر موجود را براي اجراي ويستا ارتقا بدهيد و به اضافه كردن حافظه نياز داريد، چند نكته را به ياد بسپاريد. پس از خريد حافظه، اول مطمئن شويد كه كامپيوترتان امكان ارتقاي حافظه را دارد. و اگر نتوانيد حافظه كامپيوتر مسئله دار را دست كم به 512 مگابايت ارتقا بدهيد، بهتر است يك كامپيوتر جديد بخريد. نوت بوكها به ويژه موضوع اين نكته هستند، زيرا آنها معمولا سقف حافظه بسيار كمتري نسبت به كامپيوترهاي روميزي دارند.
افزون بر اين، توجه داشته باشيد كه بخش گرافيك بعضي از كامپيوترها از حافظه سيستم به طور اشتراكي بهره مي گيرند. بسياري از كامپيوترهاي نوت بوك چنين هستند، كامپيوترهاي روميزي حاوي واحد كنترل گرافيك مجتمع شده در مادربورد (يعني كامپيوترهاي فاقد كارت گرافيك) نيز براي بخش ويدئو، حافظه مستقل ندارند و از حافظه سيستم بهره مي گيرند. به عنوان مثال، اگر 512 مگابايت حافظه داشته باشيد و به طور پيش فرض مادربورد را طوري پيكربندي كرده ايد كه براي حافظه ويدئويي از 192 مگابايت بهره بگيرد، ويستا، كل 512 مگابايت را براي نصب نخواهد ديد. براي كامپيوترهاي روميزي استفاده كننده حافظه مشترك، اضافه كردن يك كارت گرافيك مستقل يا RAM بيشتر ساده ترين راه حلها هستند. صاحبان نوك بوت احتمالا اين خوش اقبالي را ندارند.
كساني كه به همان 512 مگابايت بسنده مي كنند و يا نمي توانند حافظه بيشتري را در كامپيوتر خود نصصب كنند، نگران نباشند، امكاناتي براي برطرف كردن مسئله در ويستا وجود دارد. ويستا مقدار حافظه فيزيكي را در نظر مي گيرد و سعي مي كند با كاستن از تقاضا، به بهترين نحو از مقدار حافظه موجود بهره بگيرد. به عنوان مثال، كل حافظه قابل دستيابي بر روي دو كامپيوتر را كه يكي حاوي 512 مگابايت و ديگري حاوي يك گيگابايت حافظه بود بررسي كرديم، در كمال تعجب ، متوجه شديم كه كامپيوتر حاووي 512 مگابايت حافظه، مقدار حافظه قابل دستيابي بيشتري دارد. وقتي فقط يك برنامه كاربردي را در هر دو كامپيوتر به اجرا درآورديم، متوجه اختلاف محسوسي در سرعت نشديم؛ اما وقتي چند برنامه را به طور همزمان باز كرديم، سرعت كامپيوتر 512 مگابايتي به طور چشمگيري كاهش يافت.
و با آن كه ويستا به مقادير زيادي حافظه نياز دارد، حافظه ديگر قيمت بالاي سابق خود را ندارد. يك گيگابات حافظه RAM كمتر از يكصد هزار تومان قيمت دارد.
يك فناوري بهينه سازي حافظه ديگر كه مايكروسافت به ويستا افزوده است، فناوري Ready Boost است. يك درايو فلش 256 مگابايتي USB يا بزرگتر را به كامپيوتر وصل كنيد، و ويستا سعي خواهد كرد كه از آن به عنوان توسعه حافظه سيستم بهره بگيرد. داده هاي ذخيره شده بر روي اين درايو به دلايل امنيتي رمزنگاري مي شود، و مي توانيد اين درايو را در هر زماني بدون از دست دادن داده ها از كامپيوتر جدا كنيد.
32 بيت يا 64 بيت؟
پيش نياز CPU حداقل ويستا، يك پردازنده 800 مگاهرتزي است كه احتمالا برآورده كردن آن بسيار آسان است. تقريبا اكثر كامپيوترهاي خريداري شده در پنج سال اخير حاوي يك پردازنده سريعتر از يك گيگاهرتز هستند. افزون بر اين، اكثر قدرت پردازنده در اختيار برنامه هاي كاربردي اي است كه به اجرا در مي آوريد، نه خود سيستم عامل.
سرعت پردازنده به اهميت مقدار حافظه موجود در كامپيوتر نيست. هر چند، يك انتخاب كه مي تواند اختلاف محسوسي در اجراي برنامه هاي كاربردي به وجود بياورد، انتخاب بين نگارش 32 بيتي يا 64 بيتي ويستا است. ويستاي 64 بيتي با مقادير زياد حافظه- 2 گيگابايت يا بيشتر- خوب كار مي كند، در نتيجه، اگر فكر مي كنيد كه يك كاربر حرفه اي هستيد، نگارش 64 بيتي احتمالا در بلندمدت بهتر برايتان كار خواهد كرد.
يك مسئله نگارش 64 بيتي ويستا آن است كه فقط با دستگاه رانهاي 64 بيتي كار مي كند. اكثر سخت افزارهاي ژنريك (يعني همه آنهايي كه يك دستگاه ران بومي ويندوز دارند)، نبايد با نگارش 64 بيتي ويستا مشكلي داشته باشند. اما اسكنرها، چاپگرها، يا وسايل ديگري كه به دستگاه راني نياز دارند كه مايكروسافت آنها را ارائه نكرده است، تا زماني كه سازنده يك دستگاه ران 64 بيتي براي آنها فراهم نكند، كار نخواهند كرد.
ويدئو و Aero
رابط گرافيكي به سه بعدي ويستا، كه به Aero مشهور است، يك پديد ه جديد در ويندوز مايكروسافت است. Aero با آن كه اختياري است، به يكي از امكانات پرطرفدار ويستا تبديل شده است. اما سخت افزار مورد نياز براي اجراي آن را بايد فراهم كرد.
از اين روي، مايكروسافت معيارهايي را براي سخت افزارهاي گرافيكي اي كه مي توانند Aero را اجرا كنند تعيين كرده است. همه كارتهاي گرافيكي اي كه با Windows Vista Premium سازگارند مي توانند Aero را اجرا كنند. به عنوان مثال، كارت گرافيك Radeon 9500 محصول ATI، يا كارت گرافيك GeForce FX محصول Nvidia حداقل مطلق مورد نياز هستند.
دستگاه ران گواهي شده، كه اطمينان مي دهد كه دستگاه ران در آزمايشهاي كيفيت محصول مايكروسافت، موفق بيرون آمده است، يكي از مهمترين نيازهاي Aero است؛ همه سخت افزارهاي ويدئويي مورد استفاده ويستا بايد يك دستگاه ران ويستاي گواهي شده داشته باشند. (يك دستگاه ران گواهي نشده باز هم كار خواهد كرد، اما فقط خواهد توانست كه از مدل نمايش ويندوز قديمي بهره بگيرد). بعضي از پردازنده هاي ويدئويي به دليل محدوديتهاي سخت افزاري دروني نمي توانند از Aero پشتيباني كنند، مانند كنترل كننده هاي ويدئوي سري 915 محصول اينتل براي كامپيوترهاي نوت بوك و كامپيوترهاي روميزي. (طبق يك اطلاعيه اينتل، چيپ ست 945 Express با ويستا سازگار است).
ديسك سخت
ويستا ممكن است 20 گيگابايت فضاي آزاد، براي نصب طلب كند، اما خوشبختانه، ديسكهاي سخت همچون RAM در چند سال گذشته بسيار ارزان شده اند. به عنوان مثال، در زمان چاپ زمان چاپ اين مقاله، يك ديسك سخت 300 مگابايتي Western Digital قيمتي كمتر از يكصد هزار تومان دارد؛ ديسكهاي سخت كوچكتر ارزانترند.
اين كه چرا ويستا به 20 گيگابايت نياز دارد، داستان ديگري است. ويستا در زمان نصب، بسياري از قطعات خود را از روي دي وي دي نصب به ديسك سخت انتقال مي دهد. بدين معني كه وقتي بخواهيد يك قطعه سيستمي يا يك دستگاه ران را اضافه كنيد يا تغيير بدهيد، مجبور نيستيد كه به دي وي دي نصب ويستا مراجعه كنيد (آفيس مايكروسافت از نگارش 2003، اين ويژگي را داشته است).
ويستا بخش بزرگي از فضاي استفاده نشده ديسك سخت را براي System Restore، Shadow Copy و مكانيستهاي حفاظتي ديگر به كار مي گيرد. ويستا فضاي مورد نياز اين بخشهاي حفاظتي را براساس درصد محاسبه مي كند، نه براساس اندازه ثابت، در نتيجه، اندازه آنها بر مبناي اندازه ديسك سخت فرق مي كند.
ويستا از لحاظ فني به حدود 5/8 گيگابايت فضاي آزاد براي نصب نياز دارد، اما براي اجراي روان به فضايي بسيار بيشتتر از اين مقدار نياز دارد. اگر يك ديسك سخت 20 گيگابايتي داريد و قصد داريد كه ويستا را بر روي آن نصب كنيد، بهتر است از داده هاي خود پشتيبان گيري كنيد، بهتر است از داده هاي خود پشتيبان گيري كنيد و به ويستا اجازه دهيد كه براي نصب پاك، ديسك سخت را فرمت كند.
برنامه هاي Upgrade Advisor و Windows Experience Index
مايكروسافت دو روش براي سنجش كارايي ويستا بر روي يك كامپيوتر فراهم كرده است. اولي يك برنامه خودكفا به نام Windows Vista Upgrade Advisor است كه بروي يك نگارش پيشين ويندوز (مثلا ويندوز اكس پي) اجرا مي شود و يك گزارش جامع درباره نحوه اجراي نگارشهاي مختلف ويستا فراهم مي كند.
برنامه Advisor، همچنين سخت افزار حاضر در سيستم را از لحاظ سازگاري با ويستا بررسي مي كند، اما گاهي نتيجه گمراه كننده است. به عنوان مثال، اين برنامه اسكنر كانن ما را به عنوان ناسازگار فهرست كرد، اما ما توانستيم با استفاده از دستگاه ران ويندوز اكس پي، آن را در ويستا نصب كنيم. براي دريافت برنامه Upgrade Advistor به پايگاه وب زير برويد:
geready/upgradeadvisor/default.mspx
برنامه Windows Experience Index، يك سنجشگر كارايي ديگر ويستاست كه پس از نصب ويستا گزارش خود را ارائه مي كند. اين گزارش حاوي امتيازي است كه سيستم در اجراي ويستا (شامل Aero) براساس نحوه به كارگيري CPU، اندازه و سرعت حافظه، كنترل كننده گرافيك، و سرعت انتقال داده هاي ديسك سخت به دست مي آورد. دو عامل گمراه كننده در مورد Experience Index (يا WEI) وجود دارد كه بهتر است به ياد داشته باشيد. WEL بر اساس ميانگين نتايج از همه آزمايشهاي مجزا حاصل نمي شود. بلكه، پايين ترين امتيازات روي امتياز كل اثر مي گذارند. از اين روي، تك تك امتيازات را نيز بررسي كنيد.
اگر كامپيوتر خود را ارتقا بدهيد، امتيازات عوض مي شوند. اما اگر امروز كامپيوترتان امتياز 4.5 را به دست آورده باشد، اگر چيزي را تغيير دهيد، سال بعد هم همين امتياز را به دست خواهد آورد. اگر چيزي را تغيير ندهيد، سال بعد هم همين امتياز را به دست خواهد آورد. اين امتياز مي تواند مبناي مقايسه كامپيوترتان با كامپيوترتان با كامپيوترهاي ديگر باشد.
نتيجه
اگر كامپيوتر خود را در يك يا دو سال گذاشته خريده اند نبايد مشكلي در نصب و اجراي ويستا داشته باشيد. برنامه Upgrade Advisor را به اجرا درآوريد و به ارزيابي سخت افزار توجه كنيد؛ احتمالا نتيجه به نفع نصب ويستا خواهد بود.
قطعات سخت افزار را به ترتيب زير ارتقا بدهيد: حافظه، ديسك سخت، كارت گرافيك، پردازنده. (و اگر Aero Glass براي شما مهمتر از System Restore يا Shadow Copy باشد، مي توانيد ارجحيت كارت گرافيك را بالاتر ببريد). حافظه مهمترين بخش براي ويستاست؛ ببنيد كه چقدر حافظه داريد و تا چقدر مي توانيد آن را افزايش بدهيد. ارتقاي حافظه، بيشترين افزايش را در كارايي فراهم مي سازد.